پژوهشگر: محمدمهدی ابراهیمی نصر

چکیده: این گروه حامی حفظ خط مقاومت و همچنین سلاح آن به عنوان خونبهای شهیدان مقاومت اسلامی است.گروه 8 مارس به ساختار دولت لبنان اعتراض دارد و آن را غیر عادلانه می نامد.چند ماه است که طرفداران این گروه در دو میدان شهدا و ریاض الصلح بیروت دست به تحصن علیه دولت غیر قانونی سنیوره زده اند.سنیوره که از دول غربی و عربی حمایت کامل می شود تا کنون در مقابل خواست مشروع مردم لبنان مقاومت کرده است.

لبنان کشور گوناگونی ها است.همیشه این طور بوده است.از قرن ها قبل از آنکه این اسم را به این کشور بدهند ، لبنان چهار راه فرهنگ ها و اقوام گوناگون بوده است.وقتی در لبنان راه می روی بیش از هر چیز گونه گونی را می بینی.نژاد های گوناگون،لباس های گوناگون ،خانه های گوناگون ، دین ها و زندگی های گوناگون.
در میان این همه تنوع تنها دو نوع زندگی ممکن است.با دیگران مدارا کنی و یا با آنها بجنگی.و جنگ در چنین شرایطی جز نابودی همه کس و همه چیز ارمغانی ندارد.حکومت و سیاست لبنان کم و بیش بر مبنای همین تفاوت و تنوع شکل گرفته است.و همین تنوع است که گاه طمع اسرائیل را بر می انگیزد که خاک سبز لبنان را ضمیمه زمین هایی کند که تا به حال به زور به چنگ آورده است.
گوناگونی بیش از حد در عرصه قدرت و سیاست لبنان این سوال را به ذهن متبادر می کند که چه کسی بر لبنان حکومت می کند؟نیروهای داخلی ،خارجی و یا جمع آن دو؟ایران ،سوریه ، عربستان و یا آمریکا و اسرائیــل و اردن؟شاید هم اتحادیه عرب.حزب الله یا فالانژ ها و املی ها؟دروزی ها ،14 مارسی ها و یا 8 مارسی ها؟
خوب است برای نیل به مقصود ،نگاهی به این بازیگران عرصه سیاسی لبنان بی اندازیم.
نیرو های خارجی:
1-ایران:جرقه های نفوذ جمهوری اسلامی ایران در لبنان درست از زمانی آغاز شد که در جریان جنگ داخلی و رویارویی لبنانی ها با خودشان ،حضرت امام خمینی(ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی،گروه های لبنانی را به اتحاد و مبارزه با دشمن اصلی یعنی رژیم اشغالگر قدس فرا خواند.البته قبل از این، حضور امام موسی صدر ،یوسف گمگشته لبنان ، که هویتی ایرانی -لبنانی داشت و همچنین ایرانی های مبارز دیگر ،چون مصطفی چمران،جلال الدین فارسی و ... باعث شد که لبنانی ها باور کنند که مسلمانان ایرانی به آنها فکر می کنند و وضع زندگی آنها برای ایرانی ها بسیار اهمیت دارد.هم چون وضع زندگی خودشان.پس از تاسیس جنبش مقاومت اسلامی حزب الله لبنان به دلیل اینکه این جنبش خود را مقلد و موظف به تبعیت از ولایت فقیه یعنی حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری(حفظه الله) می دانست،ارتباط ایران با نیروهای مقاومت لبنان بسیار زیاد شد.به طوری که به گفته سید حسن نصرالله هر 6 ماه برای ارائه گزارش به خدمت حضرت امام در جماران می رسیدند.این شد که با میل و خواست لبنانی ها ،ایران یکی از بازیگران اصلی لبنان شد.به شکلی که برخی جنگ 33 روزه اخیر را جنگ ایران و ایالات متحده آمریکا نامیدند.
2-سوریه:ارتباط سوریه با لبنان ،به دلیل همسایگی این دو کشور بسیار زیاد بوده و هست.خصوصا پس از پیمان طائف و حضور نیروهای سوری در لبنان این نفوذ بسیار گسترده شد.این روند ادامه داشت تا اینکه سوریه مجبور شد بر اساس قطعنامه 1559 شورای امنیت ،مجبور به خروج از لبنان شد.
3-عربستان سعودی:نفوذ عربستان در کشور لبنان چیزی متفاوت با نفوذش در کشور های دیگر عربی نیست.آن هم علتش سابقه طولانی عربستانی ها در اسلام و قدرت کم نظیر نفتی آنان است.و دیگر اینکه عربستان قواعد چند طرفه بازی کردن را بلد است.هم با ایران و سوریه بازی می کند و هم با آمریکا و اسرائیل.البته نفوذ عربستان پس از واقعه 11 سپتامبر در کشور های عربی بیشتر شد.چون با قدرت مند شدن ایران و به تبع آن شیعیان ،اهل تسنن و عربستان به زعم آنها در موضع انفعال قرار گرفته اند.لذا عربستان هر تلاشی را می کند که از نفوذ جمهوری اسلامی در کشور های عربی و اسلامی به میزان قابل توجهی بکاهد و از تشکیل هلال موهوم شیعی در منطقه جلوگیری کند.
4-ایالات متحده - اسرائیل:نفوذ این دو متحد به چند دلیل است.1-لزوم تداوم اشغالگری شان 2-زیاده طلبی 3-موقعیت ژئوپولوتیک لبنان و همسایگی آن با فلسطین. و این که اگر آنها لبنان را از دست بدهند،قطعا اسرائیل دچار مشکلات زیادی خواهد شد و تشکیل جبهه ضد آمریکایی-اسرائیلی موجودیت اسرائیل را تهدید می کند.
5-فرانسه :این کشور به دلیل اینکه در سالیان نه چندان دور،در لبنان به استعمار گری می پرداخته از نفوذ غیر قابل چشم پوشی در لبنان بر خوردار است.زبان فرانسه دومین زبان پس از عربی در لبنان است.سردمداران فرانسه هنوز هم به لبنان به عنوان یکی از استانها و ایالات خود نگاه می کنند.
نیروهای داخلی:
1-جنبش شیعی امل:به دلیل وضع حساس لبنان در دهه 60 میلادی ،امام موسی صدر جنبش محرومان(حرکة المحرومین) را به عنوان یک جنبش سیاسی اجتماعی بنیان نهاد.ویژگی اصلی این جنبش ،مطالعه رفع محرومیت از مناطق مستضعف نشین ،به ویژه جنوب لبنان و منطقه بقاع و کمربند فقیر نشین پیرامون بیروت بود که به دنبال مهاجرت از روستا به حومه های این شهر به وجود آمده بود.امام صدر هم چنین (گردان های مقاومت لبنان) یا امل را به عنوان باتزوی نظامی جنبش ،با هدف مقاومت علیه اشغالگری اسرائیل بنیان نهاد که در سال 1974 ،پس از وقوع انفجاری در اردوگاه (عین البنیه)و افشا شدن مسئله آموزش های نظامی در آن علنی شد.پس از ربوده شدن امام موسی صدر به دست سرویس های جاسوسی آمریکا،انگلیس،اسرائیل و با همکاری معمر قذافی خائن ،میان نیروهای امل اختلاف پیش آمد که حتی مربوط به نوع مواجهه با اسرائیل نیز می شد.این شد که عده ای از امل جدا شده و گروه های دیگر را بنیان نهادند.البته درست است که پس از قدرتمند شدن حزب الله ،جنبش امل قوت چندانی نداشت.اما امل هم چنان در عرصه سیاسی لبنان نقش اصلی را بازی می کرد.به طوری که همواره رئیس مجلس لبنان که باید شیعه باشد از جنبش امل است.هم اکنون نبیه بری مسئول این جنبش است.
2-حزب الله لبنان:پس از جدا شدن عده ای از جنبش شیعی امل ،هسته اولیه حزب الله و ساختار تشکیلاتی آن از اسلامگرایان ،اعضا و نیروهای حزب الدعوه به رهنمود علامه فضل الله ،شاخه دانشجویی الدعوه و برخی مسئولان جنبش امل و دیگر احزاب تشکیل شد.به عبارت دیگر حزب الله از تمام جریان هایی که تحت تاثیر انقلاب اسلامی ایران و رهبر آن ،امام خمینی (ره)،قرار گرفته بودند شکل گرفت.کسانی که از حزب الدعوه و امل ، وارد حزب الله شدند عبارتند از:شهید سید عباس موسوی،صبحی طفیلی،سید حسین موسوی،سید حسن نصرالله ،سید ابراهیم امین السید،الکورانی،قاسم،یزبک،خلیل،رعد و ...
شیوه تشکیلاتی حزب الله باعث جذب اقشار مختلف معتقدان به اهداف حزب شد.و با لحاظ تفاوت های غیر مضر در ویژگی های خاص هر قشر،از غلتیدن در آفت ایجاد تشکیلات بسته و منع دیگران از تعامل با حزب جلوگیری شد.در سال 1991 شورای رهبری حزب الله ،سید عباس موسوی را را دبیرکل حزب کرد.سید عباس در میان نیروهای حزب الله و مردم بسیار محبوب بود و بسیار پر تلاش بود .دوران دبیر کلی او کمتر از 9 ماه بود .اوپس از پایان مراسم سالگرد ترور شیخ راغب حرب به همراه خانواده اش از شهر بیرون آمد و به محض رسیدن به شهر تفاحتا،خودرویش توسط جنگنده اسرائیلی بمباران شد و او ،همسر و فرزند خردسالش به شهادت رسیدند.پس از شهادت سید عباس ،شورای رهبری ،سید حسن نصر الله را به دبیر کلی حزب الله لبنان برگزید.از این دوره بود که ساختار تشکیلاتی حزب منظم تر و منسجم تر شد و موفقیت های چشمگیری نصیب حزب الله لبنان شد.حزب الله در سال 1992 وارد انتخابات پارلمانی شد و به پیروزی خوبی دست یافت.مقاومت جانانه حزب الله لبنان در مقابل رژیم اشغالگر باعث شد که در سال 2000 میلادی رژیم صهیونیستی را تا پشت مرز های فلسطین به عقب برانند و جنوب لبنان را آزاد کنند.حزب الله توانست با اسیر کردن سربازان اسرائیلی در مراحل مختلف تعدادی از اسرای خود را از چنگال صهیونیست ها آزاد کند.حزب الله در سال 2006 و پس از حمله اسرائیل به لبنان در مقاومتی 33 روزه توانست بینی اسرائیل را به خاک بمالد و هیمنه پوشالی این رژیم سفاک را بشکند.حزب الله در مواقع حساس تاریخ لبنان فعالیت هایی خوبی را از خود نشان داده است.
3-حزب سوسیالیست ترقی خواه دروزی لبنان:این حزب از اقبال بسیار کمی در میان لبنانی ها مواجه است.خصوصا اینکه تعداد دروزی های لبنان به شدت کم است.مواضع تعجب بر انگیز و احمقانه ولید جنبلاط ،رئیس این حزب هم یک از علل کم اقبالی مردم به آنها اشت.این حزب در شرایط مختلف عملکرد متفاوتی داشته که همه براساس منافع شخصی و گروهی شان می باشد.جنبلاط هم اکنون در صف مقابل حزب الله ،ایران،سوریه قرار دارد و از پشتیبانی آمریکا ،اسرائیل و عربستان سود می جوید.او در لبنان به مرد هر روز یک تصمیم جدید و تغییر در مواضع مشهور است.میشل عون به او لقب راننده تاکسی را داد.
4-جریان ملی آزاد:این جریان مسیحی مارونی از محبوبیت خوبی در میان مسیحیان لبنانی و تقریبا اکثریت مردم بر خوردار است.ژنرال میشل عون که قبل رئیس جمهور لبنان بوده است هم اکنون رئیس این حزب است.این جریان و رئیس آن عون،تا قبل از سال 2006 از خلع سلاح حزب الله دفاع می کردند و حتی در مقابل حزب الله ائتلافی را تشکیل دادند که ره به جایی نبرد .تا اینکه پس از توافق با حزب الله لبنان مبنی بر اینکه شرط حمایت از ریاست جمهوری عون ،دفاع از حرکت مقاومت اسلامی و حفظ سلاح مقاومت به عنوان میراث شهیدان توسط خود او و حزبش است،عون و حزب الله به تفاهم و توفق چشمگیری دست یافتند .این جریان هم اکنون در گروه مخالفین دولت غیر قانونی سنیوره جای دارد و مخالف دخالت نیروهای خارجی خصوصا آمریکا و فرانسه در عرصه لبنان است.
5-حزب مسیحی نیروهای لبنانی (فالانژ):این حزب یکی از احزاب نظامی و خشنوت طلب لبنانی است.به طور واضح تر می توان گفت که این حزب ،حزب اراذل و اوباش لبنانی ها است.این حزب در جنگ داخلی لبنان ،خونریزی های فراوانی را انجام داد.فالانژ ها به طور رسمی و واضح به اسرائیلی ها و آمریکایی ها وابسته هستند.این فالانژ ها بودن که 4 دیپلمات ایرانی را ربودند و به اسرائیلی ها تحویل دادند.جعجع مرد خونریز لبنانی ،تا قبل از انتخاب سنیوره به نخست وزیری در زندان بود که پس از آن با اعمال نفوذ سنیوره و حامیانش آزاد شد.
او رسما تهدید می کند در صورتی که اعتصاب ها پایان نیابد خونریزی به راه خواهد انداخت.جنبلاط در این راه او راهمراهی می کند.
6-جریان سنی المستقبل(آینده):این حزب پس از ترور رفیق حریری نخست وزیر فقید لبنان تشکیل شد.رئیس این جریان سعد الدین حریری فرزند دوم رفیق حریری است.او بر خلاف پدر با سوریه ،حزب الله ،ایران و کلا شیعیان رابطه خوبی ندارد.او به همراه جریانش در انتخابات مجلس که دقیقا پس از ترور پدرش انجام شد به پیروزی چشمگیری دست یافت.البته به دلیل ساختار سیاسی لبنان این پیروزی چندان دور از انتظار هم نبود.او به قدری به آمریکا ،انگلیس ،عربستان سعودی،فرانسه و حتی اسرائیل وابسته است که حتی با همراهی آنان نقشه ترور سید حسن نصر الله رهبر مقاومت اسلامی لبنان را طراحی کرد که به سرانجام نرسید.
با این ترتیب و این گروه ها ی داخلی و خارجی می توان صحنه سیاست لبنان را به دو گروه اساسی تقسیم نمود که خود لبنانی ها نام آن ها را برگزیده اند.
1-گروه 8 مارس
2-گروه 14 مارس
گروه 8 مارس تشکیل شده از این مجموعه ها است.1-حزب الله لبنان2-جنبش امل3-جمهوری اسلامی ایران4-سوریه5-جریان ملی آزاد(میشل عون)6- امیل لحود رئیس جمهور لبنان7-بعضی از اقوام کوچک سنی و مسیحی دیگر.
این گروه حامی حفظ خط مقاومت و همچنین سلاح آن به عنوان خونبهای شهیدان مقاومت اسلامی است.گروه 8 مارس به ساختار دولت لبنان اعتراض دارد و آن را غیر عادلانه می نامد.چند ماه است که طرفداران این گروه در دو میدان شهدا و ریاض الصلح بیروت دست به تحصن علیه دولت غیر قانونی سنیوره زده اند.سنیوره که از دول غربی و عربی حمایت کامل می شود تا کنون در مقابل خواست مشروع مردم لبنان مقاومت کرده است.
گروه 14 مارس تشکیل شده از این مجموعه ها است.1-جریان المستقبل2-حزب مسیحی نیروهای لبنانی3-حزب سوسیالیست ترقی خواه4-فواد سنیوره نخست وزیر غیر قانونی لبنان 5-اسرائیل6-ایالات متحده آمریکا7-فرانسه8-انگلستان9-عربستان سعودی 10-اردن 11-مصر12-شورای امنیت سازمان ملل متحد13-جریان سلفی فتح الاسلام
این گروه مخالف مقاومت در برابر حملات اسرائیلی ها و خواهان خلع سلاح مقاومت و انحلال حزب الله لبنان می باشد.این گروه به طور رسمی از دستورات ویلتمن سفیر ایالات متحده و شخص کاندولیزا رایس تبعیت می کنند.این گروه به دلیل مبارزه با حزب الله و جنبش شیعیان لبنان مورد حمایت کامل تروییکای عربی(عربستان سعودی ،اردن و مصر) هستند.به طوری که ملک عبدالله اردنی و حسنی مبارک نه تنها از حزب الله در جنگ 33 روزه دفاع نکردن بلکه از حمایت کامل اسرائیل هم دست نکشیدند.به طوری که ملک عبدالله پادشاه عربستان به مقاومت حزب الله لبنان در جنگ 33 روزه لقب" ماجراجویی حساب نشده "را داد.
درگیری این دو گروه به دلایلی است که در بالا بر شمردیم.این درگیری ها اکنون در مرحله جدیدی است .گروه 14 مارس تلاش می کنند قانون انتخابات را تغییر دهد تا بتواند نامزد خود را که کسی جز پیر جمیل نیست به سمت ریاست جمهوری لبنان برساند.چون دوره ریاست جمهوری امیل لحود طرفدار گروه 8 مارس در 3 آذر سال جاری به پایان می رسد.گروه 8 مارس خصوصا حزب الله ، جریان ملی آزاد و امل به شدت نسبت به تغییر قانون انتخابات موضع گرفتند.این کشمکش به جایی رسید که نصرالله صفیر رهبر مذهبی مارونی نسبت به این اقدام هشدا داد.
بی تردید و به اذعان اکثر تحلیل گران و بازیگران صحنه لبنان گروهی که بر قلب های مردم مقاوم لبنان حکم می راند ،گروهی جز حزب الله لبنان و شخص دبیر کل آن یعنی حضرت حجه الاسلام و المسلمین سید حسن نصر الله نیست.حال باید مدتی منتظر ماند که در نتیجه دعوای سیاسی لبنان چه کسی و چه گروهی می تواند بر ابدان لبنانی ها هم حکومت کند.که هرچه خواست ملت شریف لبنان بود باید پذیرفت.
یقینا جریان پیروز چیزی جز جریان مقاومت که بر خواسته از عموم مردم لبنان هست ، نیست.
منبع: وبلاگ آرمانشهر
http://www.armaanshahr.blogfa.ir/