تاریخ نوین
سرآغاز تاریخ نوین فلسطین، ریشه در تولد نامشروع اسرائیل و حوادث پس از آن دارد. برخی از مهمترین حوادث این مقطع تاریخی عبارتند از:
اعلام موجودیت اسرائیل: سازمان ملل متحده به درخواست دولت انگلیس، به منظور بررسی مساله فلسطین و آینده سیاسی آن، در 2 آوریل 1947 م. تشکیل جلسه داد که حاصل آن، تصویب طرح تقسیم فلسطین در 29 نوامبر 1947م. به دو کشور ودولت یهودی و عربی و یک منطقه بین المللی (بیت المقدس) تحت نظر آن سازمان بود. اعلام اینطرح و نیز اعلام تصمیم بریتانیا بر خروج فلسطین در 15 مه 1948م. منجر به تشدید اختلاف میان صهیونیست ها و اعراب فلسطینی شد. سرانجام، صهیونیست ها با پیروزی بر قوای چریکی فلسطینی به رهبری عبدالقادر الحسینی وقاوقچی، در 14 مه 1948 م. استقلال و تاسیس کشور اسرائیل را اعلام کردند. جنگ های پنج گانه: به دنبال اعلام استقلال و تاسیس کشور اسرائیل، ارتش کشورهای عربی به آن کشور حمله کردند که حاصل آن، چیزی جز اشغال 77% خاک فلسطین توسط اسرائیل، سرازیر شدن 875 هزار آواره فلسطینی به کشورهای همجوار، به اکثریت رسیدن جمعیت یهودی فلسطین و تثبیت موقعیت اسرائیل نبود. دستاورد جنگ سوئز 1956م. گشوده شدن خلیج عقبه بر روی کشتی های اسرائیل بود. در جنگ شش روزه 1967 م. صحرای سینا، نوار غزه، کرانه غربی رود اردن، ارتفاعات جولان و تمامی اورشلیم (بیت المقدس ) به تصرف اسرائیل در آمد. در جنگ 1973 م. اسرائیل بخش اعظم مناطق اشغالی 1967م. را حفظ کرد. جنگ 1982م. توسط اسرائیل علیه لبنان و چریک ها از لبنان و اشغال بخشی از جنوب آن از کشور از سوی اسرائیل، به پایان رسید. پیمان های صلح: آثار جنگ 1973م. مانند ناامیدی رژیم های عربی به شکست اسرائیل، تردید اسرائیل در افسانه شکست ناپذیری خویش در پی شکست اولیه در این جنگ، احساس نیاز روس ها و امریکایی ها به جلب حمایت اعراب و گسترش روابط با آنان و روی کارآمدن حزب کارگر در اسرائیل، موجب گرایش منطقه ای و جهانی به برقراری صلح در خاورمیانه گردید. در این جهت، نختسین گام با برپایی کنفرانس صلح خاورمیانه در ژنو ( 1973م. ) برداشته شد که با انعقاد پیمان کمپ دیوید در 1979 م. وارد مرحله ای نوین گشت. این پیمان، به معنای به رسمیت شناختن اسرائیل و نادیده گرفتن حقوق مسلم مردم فلسطین بود. مذاکرات صلح خاورمیانه با انعقاد پیمان غزه اریحا در 1993م. ، به نقطه اوج پذیرش موجودیت اسرائیل رسید؛ زیرا بر اساس این پیمان، ساف ( سازمان آزادی بخش فلسطین ) و اسرائیل یکدیگر را به رسمیت شناختند و ایجاد یک دولت خودمختار فلسطینی در کرانه باختری رود اردن و منطقه غزه، مورد تصویب قرار گرفت.
انتفاضه:
ناامیدی مردم از دولت های عربی و ساف برای بازپس گیری فلسطین و تاثیر انقلاب اسلامی ایران، روندی نوین از قیام و مبارزه علیه اسرائیل را پدید آورد که آنرا « انتفاضه » می خوانند. انتفاضه با هدف رفع اشغال فلسطین، در پاییز 1987م. با نیروی بسیار پا به عرصه حیات سیاسی گذاشت، به گونه ای که حکومت های عربی گروههای فلسطینی را به دنباله روی از خود وادار ساخت، و برای نخستین بار، اسرائیل را با خطری جدی از درون رو به رو کرد. بدین سان، اسرائیل برای نخستین بار، موضعی دفاعی برگزید و مهاجرت یهودیان به اسرائیل کاهش یافت. از این رو، اسرائیل کوششی گسترده برای مهار آن آغاز کرد، ولی هیچ یک از این کوشش ها ( مانند تاسیس دولت خودگردان فلسطین ) تاکنون نتوانسته است انتفاضه را سرکوب یا متوقف کند.
اهمیت سوق الجیشی
برخلاف آنچه صهیونیست ها ادعا می کنند، طرح نخستین تاسیس یک کشور یهودی در فلسطین، از آنان نیست، بلکه طراحی اصلی، قدرت های استعماری بوده اند. به بیان دیگر، پیشنهاد یهود سازی فلسطین از سوی فرانسه و انگلیس و پیش از توصیه تئودور هرتصل، پایه گذار صهیونیسم ( 1904 م. ) در کنفرانس 1897م. بال سوئیس مطرح شد. این نشان از اهمیت استراتژیک سرزمین فلسطین برای دولت های استعمارگر دارد. فلسطین به دلیل قرار داشتن در قلب امپراتوری عثمانی و مجاورت (با) دریای مدیترانه و کانال سوئز، منطقه بسیار پرمنفعتی برای اروپایی ها به شمار می آمد... (زیرا) که قلمرو عربی امپراتوری عثمانی بر سر راه های هندوستان و شرق آسیا و خلیج فارس قرار داشت... آمریکا به ویژه در سالهای دهه 1930م. به اهمیت منافع استراتژیک نفت در عربستان سعودی و خلیج فارس پی برد و ... از سوی دیگر کشورهای خاورمیانه و به ویژه جهان عرب می توانستند به بازارهای خوبی جهت مصرف کالاهای امریکا تبدیل شوند. این منافع متقابل باعث شد تا پس از برپایی کنفرانس صهیونیست ها دره تل بیلت مور نیویورک در 1942م.، دولت امریکا حمایت کامل خود را از سیاست جدید جنبش صهیونیسم برای تبدیل فلسطین به یک کشور یهودی اعلام کند. وانگهی، به اعتراف هرتصل، یهودیان نمایندگان تمدن غرب خواهند بود که قادرند به گمان او، پاکی نظم و رسوم منزه غرب را به گوشه طاعون زده شرق، یعنی فلسطین، به ارمغان آورند. دولت اسرائیل و سرزمین اسرائیل برای صهیونیست ها نیز از اهمیتی بسیار برخوردار است. جنبش صهیونیسم، دو دلیل تاریخی و مذهبی در رابطه با تاسیس کشور اسرائیل در فلسطین ارائه داده است. ( دلیل اول ) مورخان صهیونیست... معتقدند... تاسیس... اسرائیل... در واقع بازسازی حکومت باستانی قوم یهود است که در اثر هجوم بیگانگان در سده پنجم قبل از میلاد نابود شد... ( دلیل دوم ) بازگشت یهودیان به فلسطین و بنای دولت جدید... تحقق وعده الهی... (است) که از سوی خداوند به سوی بنی اسرائیل داده شده است. در بخشی از اعلامیه تاسیس دولت اسرائیل، در این باره آمده است: سرزمین اسرائیل محل ولادت یهود بود. هویت معنوی، مذهبی و ملی آن ها در این جا شکل گرفت. در این جا بود که به استقلال دست یافتند و فرهنگی خلق کردند که اهمیت ملی و عالم گیر داشت. در این جا بود که تورات را نوشته، به جهان عرضه داشتند. اما صهیونیست ها دلایلی معتبر برای تائید ادعاهای تاریخی و مذهبی خویش به دست نداده اند و حتی برخی یهودیان و صهیونیست ها، صحت این ادعاها را رد کرده اند. از دیگر دلایل اهمیت استراتژیک فلسطین اشغالی، همجواری آن با تنگه های استراتژیک جهان است. اسرائیل در همسایگی با تنگه های بسفر، داردانل، باب المندب و به ویژه، طولانی ترین کانال آبی جهان و کوتاه ترین راه دریایی میان اروپا و آسیا، یعنی تنگه سوئز قرار دارد. حتی فلسطین از طریق ساحلی کوچک در بند ایلات ( عیلات ) واقع در خلیج عقبه، به دریای سرخ و از آن طریق با کانال سوئز مرتبط است؛ کانالی که اهمیت آنرا می توان از سخنان ارنست رنان، نویسنده مشهور فرانسوی، خطاب به سازنده کانال سوئز، فردینالد دولسپس، دریافت: آنچه شما ساخته اید، نه تنها دو دریا را به هم وصل می کند، بلکه یک کانال ارتباطی بین اقیانوس های دنیاست. اهمیت آن از لحاظ دریانوردی چندان شکوهمند است که هنگام جنگ هر کس آزرومند در اختیار داشتن آن است. فلسطین برای جهان اسلام نیز دارای اهمیتی بسیار است؛ زیرا در قلب خاورمیانه و جهان اسلام جای دارد؛ منطقه ای که طولانی ترین و پیچیده ترین منازعه قرن بیستم میلادی، یعنی اختلاف اعراب و اسرائیل در آن روی داده است. فلسطین، که در هسته مرکزی ممالک عربی واقع است، کشورهای عربی آسیا را به کشورهای عرب زبان افریقا متصل می کند و راه ارتباط و اتصال زمینی جزیره العرب به دریای مدیترانه و اقیانوس ها و کشورهای اروپایی به شمار می رود. از این رو، تاسیس اسرائیل در فلسطین، جهان عرب را به دو بخش جغرافیایی تقسیم و راه ارتباطی آن را قطع کرده است. همچنین، فلسطین زادگاه و زیست گاه شماری از پیامبران الهی، یادآور پیروزی مسلمانان بر صلیبیان و قبله گاه اول و معراج گاه پیامبر اکرم (ص) است. بنابراین، هرگونه ادعا و منازعه بر سرآن، غرور دینی مسلمانان را جریحه دار می کند. چنان که گذشت، فلسطین زادگاه و آرامگاه بسیاری از پیامبران است؛ مثلاً شهر الخلیل، در 32 کیلومتری جنوب شرقی بیت المقدس، مدفن حضرت ابراهیم (ع)، همسرش ساره، اسحاق و یعقوب (ع) است. عیسی مسیح (ع) در شهر افراته بیت اللحم در 10 کیلومتری بیت المقدس به دنیا آمده است و در شهر ناصریه زیست و در همان جا به پیامبری رسید. عکا، مرکز فعالیت بهائیان دنیاست، و قبر علی محمد میرزا ( علی محمد باب ) در آن جاست، و همچنین، قبر میرزا حسین علی بهاء، امام و پیغمبر دروغین و خدای حزب جاسوس بهائی در شهر حیفاست. بیت المقدس یا اورشلیم (شهر صلح و آرامش )، نزد پیروان سه دین یهودی، مسیحی و اسلام دارای اهمیت است. برخی از مهمترین اماکن مذهبی یهودیان، چون دیوار ندبه، کوه صهیون یا صیون ( پر آفتاب )، مقبره حضرت داوود و سلیمان نبی (ع) در بیت المقدس قرار دارند. مقدس ترین مکان مذهبی و زیارتی مسیحیان، یعنی زادگاه حضرت مسیح (ع) در بیت اللحم است. قدس نخستین قبله مسلمانان و مسجدالاقصی، محل معراج پیامبر است. جمعیت فلسطین اشغالی در 1993م. نیز از 4/81، 1/14،8/2 درصد تشکیل شده است، اما زبان رسمی آنان، عربی و عبری است. مساحت فلسطین اشغالی 20700 کیلومتر مربع است که بیش از نیمی از آن فلات و کوه است. از این رو، بیشتر جمعیت فلسطین در مناطق پست و حاصل خیز ساحلی زندگی می کنند. جمعیت اسرائیل غاصب 4882000 نفر است که سه پنجم آن را جوانان کمتر از 30 سال، به خود اختصاص داده اند. این در حالی است که یک سوم این جمعیت، یهودیانی هستند که از دیگر کشورها به اسرائیل مهاجرت کرده اند. برابر، شماری بسیار از جمعیت بومی فلسطین، در کشورهای دیگر آواره اند. هم اکنون این کشور به وسیله نظام جمهوری اداره می شود، و رئیس جمهور به مدت پنج سال از سوی تنها مجلس کشور، که 120 عضو دارد، انتخاب می گردد، اما طول مدت نمایندگی مجلس، چهار سال است. همچنین، فلسطین اشغالی، از ویژگی های اقتصادی زیر بهره مند است:
1) منابع گازی در بحرالمیت که پست ترین گودال جهان به شمار می رود، کشف شده است.
2) در حوزه کوچکی در جنوب شرقی اشدود نفت استخراج می شود.
3) یکی از دو لوله ای که نفت عراق را به مدیترانه می رساند، به بندر حیفا وصل می شود.
4) اسرائیل غاصب در زمینه اقتصادی از پیشرفته ترین کشورهای خاورمیانه است و صنایع آن را الکترونیک، ماشین سازی و اسلحه سازی تشکیل می دهد.
5) بحرالمیت غنی ترین معادن پتاس جهان را دارا است. افزون بر این، منابع غنی منگنز، سدیم، برومین نیز در این دریاچه یافت می شود.
