بسم الله الرحمن الرحیم

                                                 

موسسه‌ی تحقیقات رسانه‌ای خاورمیانه (MEMRI) روزانه ترجمه‌ انگلیسی همه فیلم‌ها و رسانه‌های عربی، ایرانی و ترکی را فراهم می‌آورد. این موسسه همچنین تحلیل‌های دست اول فرهنگی، سیاسی و مذهبی خاورمیانه را تهیه می‌نماید.

MEMRI روزانه اخبار خود را، همراه با مدیران سیاسی و فرهنگی‌اش، به خروجی‌های خبری ایالات متحده و اروپا ارسال می‌کند.

لازم به ذکر است که همه‌ اینها رایگان هستند. از این‌رو روزنامه‌نگاران، سردبیران و تحلیل‌گران بسیاری آن را تحفه‌ الهی می‌پندارند.

اما به گفته کارشناسان، MEMRI عملیات تبلیغاتی خطرناک و بسیار پیچیده‌ای است که نفرت و اطلاعات غلط را به طور گسترده منتشر می‌کند.

به نوشته موعود به نقل از این‌فوکس پروفسور نورمن جی. فینکلشتاین، محققی معروف در زمینه مطالعات اسرائیل - فلسطین در گفت گو با روزنامه این فوکس گفت "آنها از همان تکنیک تبلیغاتی استفاده می‌کنند که نازی‌ها به کار می‌بردند. آنها اطلاعات سلیقه‌ای را از متن بیرون می‌کشند تا به کسانی که علاقه‌ای به آنها ندارند آسیب شخصی یا سیاسی برسانند".

به عنوان مثال مسئله‌ پروفسور حلیم برکه، رمان نویس و محقق مرتبط با مرکز مطالعات معاصر عرب در دانشگاه جرج تاون را در نظر بگیرید. وی در سال 2002 مقاله‌ای را با موضوع صهیونیسم در روزنامه الحیات لندن منتشر نمود، اما گفت MEMRI آنچه را که نوشته بود در موارد خاص، به صورت انتخابی منتشر کرد.

برکه اظهار داشت "من می‌دانم چطور میان یهودیت و صهیونیسم تفاوت قائل شوم، اما آنها مقاله‌ام را تحریف کردند. بخش‌های خاص را باقی گذاشتند و سعی کردند آن را ضد یهود جلوه دهند".

اندکی بعد، کمپس واچ (Campus Watch)، ابتکار ضد اسلام بدنام به نام دنیل پایپس، با ترجمه‌ آن‌ برای لکه‌دار کردن اعتبار دانشگاه جرج تاون بهره‌برداری کرد.

فینکلشتاین، منتقد صریح سیاست‌های اسرائیل و لابی آمریکایی طرفدار اسرائیل، نیز با MEMRI مسئله داشت. او در سال 2006 مصاحبه‌ای در تلویزیون لبنان درباره اینکه هلوکاستِ نازی چطور جهت ساکت کردن منتقدان اسرائیل به کار گرفته می‌شود، انجام داد.

فینکلشتاین پس از آن در وب سایت خود نوشت: "اخیرا MEMRI مصاحبه‌ام را با تلویزیون لبنانی درباره هلوکاست منتشر کرد. خبر MEMRI طوری طراحی شد که من را منکر هلوکاست نشان دهد".

 میل قوی MEMRI به صیانت از اسرائیل از افراد و علایقی نشأت می‌گیرد که هزینه‌ فعالیت‌های بین‌المللی آن را تأمین و مدیریت می‌کنند.

این مرکز در سال 1998 توسط ایگال کارمون (Yigal Carmon)، سرهنگ سابق در وزارت دفاع اسرائیل (شاخه اطلاعاتی) که پیشتر ریاست یک مرکز غیرنظامی در کرانه غربی را نیز برعهده داشت، و همینطور میراو وورمسر (Meyrav Wurmser) اسرائیلی تبار و محافظه‌‌کار تندروی جناح راست پایه‌ریزی شد.

میراو همسر دیوید وورمسر است که زمانی محقق موسسه ‌آمریکن اینترپرایز، و سپس صاحب‌ منصبی در وزارت کشور تحت نظر جان بولتون بود.

هردوی این افراد در نوشتن کتاب "یک شکست تمیز: استراتژی جدید برای امنیت منطقه" (A Clean Break: A New Strategy for Securing the Realm) ، که سند اصلی 1996 بود و حامی قطع مذاکرات با فلسطینی‌ها و جنگ دائمی با اعراب جهان به شمار می‌رفت، شرکت داشتند.

آنها همچنین با داگلاس فیث، الیوت آبرامز، ریچارد پرل و سایر ایده ئولوگ‌های جناح راست که داستان ساختگی نقش صدام در یازده سپتامبر را تولید و آرایش دادند، همکاری داشتند.

MEMRI دفاتری در قدس، برلین، لندن، واشنگتون و توکیو دارد، و در سال 2006، کارمون ادعا کرد در عراق نیز صاحب دفتر است.

این موسسه فیلم‌ها و نوشته‌های رسانه‌ها را به زبان‌های انگلیسی، آلمای، عبری، ایتالیایی، فرانسوی، اسپانیایی و ژاپنی ترجمه می‌کند.

مالیات مازاد سال 2004 حکایت از سرمایه‌گذاری دو تا سه میلیون دلاری آمریکا در این سازمان دارد که بیشتر آن از جانب خیرین و موسسات محافظه‌کار تأمین می‌شود. در عین حال کسانی که بیشتر تحقیق کرده‌اند به مبالغ بیشتری معتقدند.

علاوه بر کارمون، شمار بسیاری از کارکنان MEMRI از متخصصان سابق وزارت اطلاعات اسرائیل هستند. احتمالا  میان این موسسه و  تشکیلات اطلاعاتی فعلی اسرائیل ارتباطی وجود دارد.

بر مبنای مقاله‌ای که در سال 2005 در روزنامه اسرائیلی هاآرتص منتشر شد، نیروهای دفاعی اسرائیل مسائل ساختگی را در رسانه‌های عربی ایجاد می‌کنند، که سازمان مذکور پس از ترجمه، آنها را به خورد روزنامه‌نگاران اسرائیلی می‌‌دهد.

 چند درصد از فعالیت‌های MEMRI در امتداد اعمال وزارت دفاع اسرائیل است؟

سوالی که درنتیجه‌ی مقاله‌ هاآرتص به وجود آمد پروفسور جان کول را برانگیخت تا چنین بنویسد: "چه میزان از آنچه درباره "تروریسم حزب الله"  و  "منابع خبری عربی" می‌دانیم ساخته و پرداخته‌ی کارخانه‌ داستان‌نویس تلاویو است؟ "

برایان ویتاکر، روزنامه‌نگار انگلیسی و سردبیر بخش خاورمیانه روزنامه گاردین، MEMRI را "اساسا ماشین تبلیغاتی" می‌داند.

 کن لوینگستون، شهردار لندن، آنها را به "تحریف آشکار" متهم می‌نماید، و افسر سابق سازمان اطلاعات آمریکا، وینس کانیسترارو، نوشته است "آنها مشی گزینشی دارند و بخاطر دیدگاه سیاسی خود، که راست‌گرایی افراطی لیکود است، به عنوان تبلیغات‌چی فعالیت می‌کنند".

نورمن فینکلشتاین، با همان صراحت خاصش نوشت: "MEMRI ارتش اصلی تبلیغات اسرائیلی است و با آنکه رسانه‌ اصلی منابع خبری جهان عرب می‌باشد، به همان اندازه قابل اعتماد است که اطلاعات ژولیوس استرچر (سیاستمدار نازی) از دنیای یهود قابل اعتماد بود".

کول در ایمیلی به روزنامه فوکس MEMRI را "سازمان تبلیغاتی راست- صهیونیست توصیف کرد که با مشی گزینشی خود در ترجمه، تبلیغات نامعلومی انجام می‌دهد".

در واقع MEMRI دنیای عرب را بدخواه و بی‌مغز جلوه می‌دهد که تقریبا به طور کامل از بنیادگرایان متعصب و دمدمی مزاج ساخته شده. هر ماجرایی که بتواند مردم خاورمیانه را دیوانه، منفور یا اهریمنی نشان دهد ترجمه می‌شود؛ هرآنچه آنها را مطلع، با استعداد و ستودنی نشان می‌دهد مورد چشم‌پوشی قرار می‌گیرد.

MEMRIمی‌گوید اصلاح‌طلبان ‌‌عرب زبان را تحت پوشش خبری قرار می‌دهد، اما شاهدان ریزبین نشان می‌دهند به ندرت کسانی که اسلام و فرهنگ عرب را جذاب نشان‌ می‌دهند پوشش خبری داده می‌شوند و مسائل مربوط به رنج و محنت فلسطینیان، معاندان اسرائیلی، اسلامگرایان میانه‌رو، مسیحیان دولت‌های عربی یا جنبش عاری از خشونت مخالف دیوار حائل در سرزمین‌های اشغالی در لیست اخبار آن جای نمی‌گیرد.

این‌فوکس از کارمون پرسید چرا MEMRI اخبار بیشتری درباره وقایع داخلی اسرائیل گزارش نمی‌دهد. کارمون گفت: "هشتاد درصد این اخبار به زبان انگلیسی موجودند". پرسیدیم پس چرا هر از چند هفته تعدادی از آن اخبار را نمی‌خرید و منتشر نمی‌کنید تا تصویر موزون‌تری از خاورمیانه نشان دهید. او در جواب گفت: "احتمالا این کار قانونی نخواهد بود".

 در اینجا موضوع کپی رایت، مالکیت و قدرت به میان آمد. از او پرسیدیم چرا MEMRI همه‌ی اخباری را که ترجمه می‌کند کپی رایت می‌کند، درحالیکه اکثر آنها را نویسندگان عرب نوشته‌اند. کارمون جواب داد: "البته که کپی رایت می‌کنیم. وقتی خبری را از زبانی به زبان دیگر ترجمه می‌کنیم دیگر مال ماست، چون کار ما بوده است".

برای اطمینان از صحت این نظریه با نیویورک تایمز ارتباط برقرار نمودیم. یکی از کارمندان بخش حق تالیف که نخواست نامش ذکر شود گفت: "اگر خبری از تایمز را ترجمه کنید، آن خبر همچنان متعلق به ماست چون ما آن را تولید کرده‌ایم".

زمانی که بر سر ترجمه‌ یک عبارت و حتی یک کلمه جنگ و صلح درمی‌گیرد، ریزترین نکات هم اهمیت می‌یابند.

 اما آیا می‌توان به مترجم اعتماد کرد؟

طبق اظهار نظر منتقدان تا زمانی که MEMRI ترجمه‌ اخبار عبری مربوط به شکنجه‌ی فلسطینیان در زندان‌های اسرائیل، تبعید اجباری ایلان پیپ و عزمی بشارة، و ترفیع اویگدور لیبرمن نئو‌فاشیست به سمت نخست‌وزیری اسرائیل را آغاز نکند، اخبار خاورمیانه را به صورت واقعی پوشش نمی‌دهد.

فینکلشتاین گفت: "من گمان می‌کنم بهتر است فرض کنیم هرآنچه MEMRI از اخبار خاورمیانه ترجمه‌ می‌کند غیرقابل اطمینان است".

لارنس سوایم

ف. شفیعی